در سوگ وفات داکتر سید موسی صمیمی

۲۰۲۳/۰۷/۲۴

در سوگ وفات داکتر سید موسی صمیمی

۶/۲/۱۹۴۵ – ۸/۷/۲۰۲۳

با درد و اندوه شرمسارم که بر طبق عادت معمول ما، اینک بعد از وفات و در فقدان یک شخصیت دانشمند گران ارج ما به یادآوری و تجلیل شان قلم میزنم، خجولم که مانند زیادی از ما ها از راد مردان علم و فرهنگ خود ما، در ایام حیات شان به تمجید و تحسین یاد نمی کنیم و اینک بعد از جامه بدل کردن شان به قلم فرسایی می پردازیم … بگذریم.

 مرحوم داکتر صمیمی در فبروری ۱۹۴۵ در قندهار متولد و دورۀ مکتب را تا سطح بکلوریا در قندهار به پایان رسانید و سپس فاکولتۀ اقتصاد را در پوهنتون کابل به پایان رساند و در فاکولتۀ اقتصاد کابل نیز امر تدریس را به پیش برد. دورۀ ماستری و دکترای اقتصاد را در کشور آلمان تکمیل و در همان کشور در پوهنتون های آن به تدریس پرداخت و سی سال در رادیوی دویچه وله تا مرتبت ریاست بخش نشرات دری و پشتوی آن رسانه کار و ارتقا نمود. 

جناب داکتر صمیمی از نادر عالمان کشور ماست که تمام عمر کاری خود را وقف تحقیق و پژوهش  در عرصه های مختلف علوم اقتصادی، بشری، جامعه شناسی، “بحران شناسی اجتماعی” به ویژه در ساختار های افغانستان و کشور های روبه انکشاف و… نموده است، این کار صمیمی از جایگاه یک  محقق و آشنا به شیوۀ کار اکادمیک و به نیت و قصد خدمت به مردمش و انسان به عمل آمده است، وقتی به محصول کار های علمی او نگریسته شود، وضاحت می یابد که  برای موصوف  عنوان روشنفکرآرمانگرا خیلی کمی میکند؛ زیرا داکتر صمیمی مسایل و مطالب زیر مطالعه اش را با ضوابط علمی و از همه جدی تر با آگاهی علمی به پژوهش میگرفت او در حد عالی یک دانشمند آرمانگرا بود که ” روشنفکری آرمانگرا” در یک حصه ای از این تبحر وسیع تخصصی اش اخذ موقعیت میکند. صمیمی سخن های یک روزه و مصرفی نمی نوشت که فقط مصرف همان روز گردد، تألیفاتش بنیادی و دیر پا بوده اند، گرچه بخش مهمی از عمرش در برون از کشور سپری شد اما اکثر پژوهش ها و مطالعاتش به وطن مادری اش اختصاص یافته است.

با اینکه  داکترصمیمی درمسیر و خط معین فکری می اندیشید، در آثار علمی اش سعی بر آن داشت تا تألیفاتش از تعلقات جانبدارانه ای نا همگون در امان بماند، در زندگی نیز شخصیت کثرت گرای داشت، با هر یک از تمایلات می آمیخت  و نقاط همسویی ها را بیشتر متبلور می ساخت تا نقاط تفاوت ها را. ظرافت های رفتاریی که از زندگی پربار کاری اش فراگرفته بود، درطرز تماسش با اطرافیان مشهود بود. در مسایل عمومی، اجتماعی و سیاسی واقعیت گرا بوده و حقایق و اصول انسانی را محک قرار میداد، پرمدعایی و دیگران را کمتر از خود انگاشتن،  در اخلاق او جا نداشت.  

 او ناگزیر به اقامت در برون از وطنش بود  که بدون شک بخشی از ماحصل و ثمر دانش اندوزی او را کشور مقیم او دریافت کرده است؛ صمیمی در خارج بدون شک شاگردان زیادی در رشتۀ اقتصاد تربیه نموده است، اما برای وطن و هموطنان خود کتب و مقالات تحقیقی – حاوی آموزه های مهم و به درد بخور برای تحولات مثبت  و انکشاف وطن خود تألیف نموده است.

زندگی و کار این انسان دانشمند گوشه های زیادی برای آموختن دارد، وطن ما از این دست شخصیت های علمی و اکادمیک کمتر داشته است و شاید هم در حال و آینده زیاد نداشته باشد.

این قلم قبلاً طور مختصر دو کتاب این عالم گرانقدر را معرفی کرده است؛ یکی “کالبد شگافی بحران افغانستان که معرفی نامۀ آن با این جملات پایان می یابد :« این اثر ارزشمند در زمرۀ آن آثار گرانبهای محسوب خواهد شد که خزانۀ ثبت معلومات مؤثق وقایع معاصر وطن عزیز ما را بیشتر غنی خواهد ساخت مطالعۀٔ کتاب ” کالبد شکافی بحران افغانستان” برای روشنفکران، مخصوصا برای مسلکی ها و محققان اقتصاد ً سیاسی، جامعه شناسی اقتصادی و جامعه شناسی سیاسی مفید خواهد بود که هم شیوۀ تحقیق علمی را فرا میگیرند و نیز از محتوای وسیعاً غنی آن بهره مند خواهند شد. »

 و کتاب دیگر که معرفی شده است اثر با اهمیت و سودمند داکتر صمیمی تحت سرنامۀ “فرگشت جهانی شدن”  می باشد، در آغاز معرفی این کتاب خاطر نشان گردیده بود که :« داکتر سید موسی صمیمی از دانشمندان پرکار و پر تلاش ماست که از جایگاه یک متخصص اقتصاد سیاسی و جامعه شناسی علمی مساعی متداومش را در عرصه های مهم، مفید و لازمی برای کشور ما و ممالک روبه انکشاف ، لحظه ای هم متوقف نه ساخته است، عمر پربار این اقتصاددان برازنده با تخلیق تألیفات ارزشمند و به درد بخوری برای انسان و جامعۀ بشری توأم بوده است.»

این بزرگمرد با فعالیت ، پشت کار، زحمتکشی – حتی در حالات بیماری و ناتوانی جسمی  – به نگارش تألیفات ارزشمند علمی خود ادامه داده است تقلای شبانه روزی اش، با وجود خستگی و بیماری، درد و رنج ناشی از وضع صحی و موانع لجوج پیش روی اش، متوقف نگردیده است سخت کوشی و پشت کارمستدام از خصوصیت های این شخصیت دانشور بوده است.

داکتر صمیمی چندین جلد کتاب تحقیقی علمی و ده ها مقالۀ مهم، مفید و روشنگرانه در بارۀ مسایل وطن مادری اش افغانستان عزیز تحریر و به نشر رسانده است.

“درسال ۱۹۷۵ رساله ماستري اش را درمورد يکي ازپیچيده ترين مسائل اقتصادي آن روز که حتا سايه هاي آن تا امروز نيز روند اقتصادي جهان را رها نمي کند ، يعني روي ” مقايسه تئوري سياليت وتئوري مقداري پول” تألیف نمود و به دنبال آن درسال 1977 رساله دکتوري اش را درمورد ” جايگاه کشورهاي رو به انکشاف درچهارچوب نظم ارزي بين المللي ” نگاشت.

در آخرین روز های حیات خود آخرین اثرش را به نام “گفتمان بحران افغانستان” به چاپ و نشر رساند و اثر دیگرش – که به آلمانی نگاشته است – تحت عنوان « کشور حایل، در مورد فروشکستن مشروعیت حاکمیت سیاسی در أفغانستان»نام گذاری شده است.”

تعدادی ازآثار عمده و مهم مرحوم داکتر صمیمی در ذیل معرفی گردیده اند. در صورت دلچسپی  و آشنایی بیشتر  لطفأ ً به  سایتهای مربوط که در انترنت در دسترس اند، رجوع فرمائید:

آثار نویسنده:

اول: بزبان آلمانی

1.  Said Musa Samimy, Afghanistan – Hintergründe der sowjetischen Invasion, Studienverlag D. N. Brockmeyer, 1983, 155 Seiten

• سیدموسی صمیمی: افغانستان  – پس منظر تجاوز اتحاد جماهیر شوروی

2 . Said Musa Samimy, Afghanistan, Bumerang einer Strafexpedition? Institut für Afghanistan Forschung, Pahl Rugenstein Verlag; Nachfolger GmbH, Bonn, 1992, 221 Seiten

• سیدموسی صمیمی، افغانستان – برگشت پذیری حملات جزایی

3.  Said Musa samimy, Afghanistan – Gefangener seiner eigenen Widersprüche? Institut für Afghanistan Forschung, Pahl Rugenstein Verlag; Nachfolger GmbH, Bonn, 1993, 225 Seiten

• سیدموسی صمیمی، افغانستان – در بند تضاد های خودی؟ –

4 . Sid Musa Samimy, Afghanistan – Tragödie ohne Ende? Horlemann-Verlag, Bad Honnef, 2013, 278 Seiten

• سیدموسی صمیم، افغانستان – تراژیدی پایان ناپذیر؟-

5 . Said Musa Samimy, Afghanistan – Hintergründe eines gescheiterten Staates – Freiling und Hoffmann GmbH & Co. KG, 2016, 368 Seiten

• سیدموسی صمیمی، افغانستان – پس منظر یک دولت ناکام – متلاشی –

6 . Said Musa Samimy, Pufferstaat – Zum Debakel der „Legitimation“ der politischen Herrschaft in Afghanistan

• سیدموسی صمیمی، افغانستان – کشور حایل، در مورد فروشکستن مشروعیت حاکمیت سیاسی در افغانستان

 دوم: بزبان فارسی

۱. داکتر سیدموسی صمیمی، “گفتمان بحران افغانستان”، د ملالی مطبعه، قندهار، چاپ: ۲۰۱۴، ۴۵۹ صفحه

۲. داکتر سیدموسی صمیمی، “کالبد شکافی بحران افغانستان”، چاپ ستاره تلاش – کابل، تابستان ۱۳۹۶، ۴۰۰ صفحه

۳. داکتر سیدموسی صمیمی، “پرخاشگری دینی – در گسترهء امپراتوری اعراب – “، انتشارات شاهمامه، هلند، چاپ: بهار ۲۰۱۹، ۱۳۳ صفحه

۴. داکتر سید موسی صمیمی و ضیاالدین صدر، “افغانستان – سرزمین آسیب های بی روزنه” – انتشارات شاهمامه، هلند، چاپ: تابستان ۲۰۱۹،    صفحه  ۱۷۱

۵. داکتر سید موسی صمیمی ، “فرگشت حهانی شدن” – انتشارات شاهمامه، هلند، چاپ: اکتبر ۲۰۲۱،  صفحه  ۵۲۲

 روح این دانشمند عالیقدر وطن ما شاد و راحت و ماحصل کار های شان برای وطن و هموطنان ما پربار و پر برکت.

پایان